Zatürree Teşhisi:
Zatürree ihmal edilmemesi gereken bir
sağlık sorunudur. Erken teşhis edilmesi ve gecikmeden tedaviye başlanmasının
ölümleri azalttığı bilinmektedir. Hastanın yakınmaları zatürreeyle
uyumlu ise, genellikle yapılan muayene ve akciğer röntgenindeki
bulgularla teşhis konulabilir. Gerekli durumlarda kan ve balgam
tahlilleri yapılabilir.
Ayırıcı Tanı
Zatürree bazen grip, soğuk algınlığı
ve bronşit gibi hastalıklarla karıştırılabilir. Bu gibi
hastalarda, ateşin üşüme-titremeyle yükselmesi ve 39-40°C'ye kadar
çıkması, hastanın genel durumunun bozulması, hastalığın ağır
seyredip uzun sürmesi, koyu renkli, kanlı balgam ve göğüs ağrısının
eşlik etmesi durumunda, mutlaka zatürree olasılığı dikkate alınarak
araştırma yapılmalıdır.
Zatürree Tedavisi
Birçok vakada zatürree evde
tedavi edilebilir. Ağır olguların, yaşlı hastaların, oksijen
tedavisi veya yoğun bakım desteği gerektiren hastaların hastaneye
yatması gerekir. Tedavi hastaya göre değişir. Tedaviye erken başlandığında
ve ayaktan tedavi edilebilen olgularda, sonuçlar yüz güldürücüdür.
Ancak, teşhis ve tedavisi gecikmiş, ağır zatürree olgularında ölüm
oranı yüksektir.
Zatürreeden Korunma
Zatürreeden korunmak için zatürree
oluşumunu kolaylaştıran olumsuz faktörler düzeltilmelidir. Bu amaçla
müzmin hastalıkların uygun şekilde takip ve tedavisi, stresten kaçınma,
dengeli beslenme ve hijyenik barınma koşullarının sağlanması,
alkol, tütün ve ilaç bağımlığının kontrolü ile ağız ve mide
içeriğinin solunum yollarına kaçmasına (aspirasyon) yol açan risk
faktörlerinin azaltılması gerekir.
Yüksek riskli kişinin zatürreeye karşı bağışıklılığının
artırılmasına yönelik olarak, pnömokok aşıları yıllık grip aşıları
ve bağışıklık serum uygulamaları da zatürreeden korunma
stratejileri arasında yer alır.
Zatürreeye yol açabilen veya kolaylaştırıcı
olan grip salgınları sırasında kalabalıkla temasın azaltılması,
maske kullanılması özellikle yüksek riskli gruba grip bulaştırabilecek
kişilerin aşılanması, korunma için önerilen hususlardan bazılarıdır.
Yeterli beslenememe çocuklarda zatürree gelişimini kolaylaştıran en
önemli faktördür. Ülkemizde bebeklerin %10'dan azı, doğumu izleyen
üç ay içinde sadece anne sütüyle beslenebilmektedir. Anne sütü
bebeklerin bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve aşılara
daha iyi yanıt verilmesini sağlamaktadır. Bu nedenle, yeterli anne sütü
alımının teşvik edilmesi gerekmektedir.
Ülkemizde aşılanma oranları oldukça
düşüktür (%54,2). Kızamık, boğmaca ve tüberküloz çocuklarda en
önemli zatürree etkenleridir. Bu nedenle, söz konusu hastalıklara
ait aşıların yapılması zatürree sıklığını azaltacaktır. Yine
çocuklarda zatürree nedenleri arasında sık rastlanan bir bakteri
olan Haemophilus influenzae'ye karşı geliştirilen H. influenzae tip b
aşısının çocuklardaki rutin aşılama programına dahil edilmesi
gerekmektedir. Çocukların sigaraya maruz kalması zatürree sıklığını
bu nedenle hastaneye yatışları ve ölümü artırmaktadır. Ülkemizde
çocukların yaklaşık %70'i sigaraya maruz kalmaktadır. Çocukların
sigaraya maruz kalmasının önlenmesi zatürree ile ilişkili sağlık
sorunlarını azaltacaktır.