BRONKOSKOPİ

Endoskopi vücut boşluklarının (içi boş organların) küçük ısık kaynakları ile aydınlatılarak endoskop denen aletler ile gözle doğrudan incelenmesi işlemidir. Bu alet hem görüntülemeyi hem de biyopsi gibi bazı işlemleri yapmaya olanak sağlar.

Akciğerlerin, bronş ağacının görüntülenmesine yönelik işleme BRONKOSKOPİ bunun için kullanılan cihaza da BRONKOSKOP adı verilir. Yani bronkoskopi işlemi havayollarının (bronş ağacının) içerden görüntülenmesidir. Bu işlem sırasında bronş ağacının yapısı incelenir ve başta akciğer kanseri olmak üzere birçok hastalığın tanısı konulabilir. Bronkoskopi İlk kez 1897 yılında Gustav Killian tarafından uygulanmıştır. O tarihte rigid -sert boru şeklinde- bronkoskoplarla uygulanmaya başlanan işlem 1970'li yıllarda Ikeda tarafından geliştirilerek cihazın (bükülebilir) fleksibl olmasından sonra günümüzde özel durumlar haricinde bu şekilde bükülebilir bronkoskoplarla ve lokal anestezi altında uygulanmaktadır. İşlem öncesi hastaya bronkoskopinin neden gerektiği, nasıl yapılacağı hakkında gerekli bilgiler verilmelidir.

Bronkoskopi yapılacak hastalarda bronkoskopiden 6-8 saat önce katı ve sıvı gıda alımı kesilmelidir. işlemden 4 saat önce katı, 2 saat önce sıvı gıda alımının durdurulması yeterlidir. İşlem öncesinde hastaların fizik muayeneleri tekrar edilerek laboratuvar bulguları gözden geçirilir. Hastaya damar yolu açılır (Gerektiğinde ilaç ve serum uygulanabilmesine olanak sağlayan küçük bir kanül kol damarına takılır).Hastanın rahatlamasını, gevşemesini sağlayan ilaçlar kas içine veya takılan kanülden yavaşça damar içine uygulanır. Ardından hastanın öksürük refleksini baskılamaya yönelik lokal anestezik maddeler (genellikle lidokain, xsilokain) ağız ve boğaza püskürtülür. Ardından bronkoskopi işlemine geçilir. Bronkoskopi sırasında hastaya burundan oksijen verilir. Bronkoskopi hasta sırt üstü yatarken veya otururken yapılabilir. Bronkoskop nefes borusu ve bronşlara ağız yolu ile ya da burun içinden gönderilebilir.

Fiberoptik bronkoskoplarda bronş ağacına giren kısım oldukça ince (3.5-6mm çaplı) dir. Cihazın uç kısmında yer alan mercek ile nefes borusu ve bronşların içinden alınan görüntü fiberoptik sistem ve bu sisteme eklenen bir kamera ile monitörden izlenir. Bronkoskopun havayoluna ilk girişinde ve uygulama sırasında zaman zaman öksürük olabilir Öksürüğü baskılamak için bronkoskop içinden lokal anestezik madde verilerek uygulamaya devam edilir.

Bronkoskopide şu işlemler yapılabilir:
1-Bronş lavajı -Bronş ağacına serum fizyolojik verilip geri çekilerek bronş içinden gerekli bölgenin yıkanması ile gerekli tetkikler için sıvı elde edilmesi (bronş lavajı=yıkama suyu).Bu sıvıda bakteri veya tümör hücrelerinin varlığı araştırılabilir.
2-Bronş biopsisi - Bronş iç yüzünü örten zardan biyopsi alınması.
3-Bronşial fırçalama ile materyal elde edilebilir. 
4-Transbronşial biopsi - Bronş zarının altından daha derinden biopsi almaktır.
5-Transbronşial iğne aspirasyonu - Bronş içinde lezyon olmayıp dıştan bası söz konusu olduğunda bronkoskopun içinden gönderilen özel bir kanüllü iğne ile hücre aspire etme işlemidir. 

Elde edilen materyaller bakteriyolojik ve sitolojik-patolojik incelemeye gönderilebilir. Fleksibl bronkoskopi işlemi ortalama 10-15 dakika sürer. İşlem sonrası hasta evine gönderilebilir. İşlem sonrasında 2 saat boyunca hasta yememeli ve içmemelidir, çünki ağız ve boğaz uyuşuk durumda olduğundan yediği veya içtiği bir şey soluk borusu ve bronşlarına kaçabilir.

Son yıllarda bronkoskop ile havayollarını daraltan tümör veya tümör dışı hastalıklarda lazer veya koter uygulamaları ile bu darlıkları ortadan kaldırmaya yönelik işlemler de yapılmaktadır.

Ayrıca yine sonyıllarda çok erken dönemde henüz normal bronkoskoplarla görülemeyecek tümörler otofloresan bronkoskopi tekniği ile saptanabilmektedir. Bu da erken dönem bronş tümörlerinin otoflorasan bronkoskopla farklı bir renkte görünmeleriyle sağlanmaktadır.

• Kanlı balgam çıkaran hastalar

• Akciğer grafisinde normaldışı bir görünüm saptanıp, diğer yöntemlerle tanı konamamış hastalar

• Akciğer grafisi veya tomografisinde akciğer kanseri şüphesi olan hastalar

• Her türlü tetkik yapılıp(alerji, reflu,sinuzit vs. ) nedeni bulunamamış uzayan öksürük yakınması olan hastalarda

• 2 haftadan uzun süren ve KBB uzmanınca doğrudan ses tellerinin bir hastalığı düşünülmemiş ses kısıklığı varlığında, 

• Akciğer absesi

• Düzelmeyen pnömotoraks

• Diyafragma felci

• Trakeobronşial ağacın kimyasal ve termal yanıkları

• Göğüs kafesi travması

• Balgamda habis hücre görülmesi

• Akciğer kanseri takibi

• Nefes borusuna yabancı bir cisim kaçan hastalarda,

• Nefes alıp verme sırasında belirli bir akciğer alanında hışıltılı solunum duyulan ve bunu açıklayacak başka bir neden saptanamayan hastalarda,
  
  tanısal bronkoskopi yapılmalıdır.
  
  
  Tedavi Amacıyla 
  
  

• Bronşlarda aşırı ve yoğun kıvamlı sekresyon birikiminin yol açtığı atellektazilerin(sönmüş akciğer) varlığında bu durumun düzeltilmesi amacıyla sekresyonu temizlemekte, 

• Havayollarına kaçan yabancı cisimlerin çıkarılması amacıyla,

• Nefes borusu ve bronş içinde tıkanmaya yol açan tümörlerde tümörü küçülterek havayolunu açmaya yönelik girişimsel bronkoskopi uygulamaları(Lazer, argon, plazma, koter,elektrokoter,cryokoter, Brakiterapi, Kriyoterapi)

• Abse drenajı

• Kanamaların durdurulması

• Pulmoner alveoler proteinozis tedavisinde 
  
  Tedavi amaçlı bronkoskopi uygulanır.